Pahá Zizípela Wičhítegleǧa Kiŋ

Pahá Zizípela Wičhítegleǧa Kiŋ

Lenáke wičhóoyake. Wóimaǧaǧa úŋ oyákapi. Thítȟuŋwaŋ Lakȟóta kiŋ léčhel čhažéyatapi:
“Ohúŋkakaŋ.”
Lená wówičakȟe šni. Tóhaŋni wówičakȟe šni. Na tóhaŋni wówičakȟe kte šni. Hó tkȟá hená
otȟókahe wóohuŋkakaŋpi héčha hé úŋ.
Ohúŋkakaŋ tȟokáhe kiŋ hé Wazí Aháŋhaŋ Pȟahíŋ waŋ owákpamni él thí. Waŋláke séča ilúkčaŋ
he? Séče!

Ohúŋkakaŋ inúŋpa kiŋ hé wičhítegleǧa hé é čha wagmúšpaŋšni ožúpi mahél úŋ. Waŋláke séča
ilúkčaŋ he? Séče!

Ohúŋkakaŋ iyámni kiŋ hé itȟúŋkala ománi s’a blokétu ópta wawáŋyaŋg ománi, okhíiŋyaŋke
ečhékčhe úŋ. Waŋláke séča ilúkčaŋ he? Waŋbláke s’eléčheča.
Ohúŋkakaŋ itópa kiŋ hé kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela Waȟpétȟuŋ etáŋhaŋ kiŋ hé, Hollywood ektá
iyáya tkȟá.

Lé ohúŋkakaŋ inúŋpa – Pahá Zizípela Wičhítegleǧa Kiŋ
Tuwé ke éyaš wičhítegleǧa kiŋ slolwíčhayapi. Wamákȟaškaŋ eyá matȟó hé iyéčhečapi, tkȟá ée
líla čikčík’alapi. Phuté kiŋ pȟestóstopila, na nakpá kiŋ atíŋtiŋyaŋ háŋpi. Na ité kiŋ glegléǧapi, na
siŋté kiŋ kȟó glegléǧapi.

Tuwé ke éyaš wičhítegleǧa kiŋ slolwíčhayapi: tókhel líla máni húŋkapi šni, tkȟá líla čhaŋáli
oȟ’áŋkȟopila kiŋ; tókhel haŋhépi ópta wókilepi na aŋpóskaŋl ištíŋmapi kiŋ; na tókhel wagmíza
na gnašká na wagmúšpaŋšni na hoǧáŋ kȟó wičháyutapi kiŋ hé.

Tuwé ke éyaš wičhítegleǧa kiŋ slolwíčhayapi, ičhíŋ tuktél uŋthípi kiŋ íŋš-eyá ikȟáŋyela thípi.
Tkȟá tuwé oyás’iŋ Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ hé slolyápi šni, ičhíŋ lé ótȟokaheya tȟa-
óhuŋkakaŋ kiŋ oyákapi kiŋ hé úŋ.

Waná ótȟokaheya wičhítegleǧa kiŋ hé húŋku kiŋ kičhí thí. Na tȟaŋkšítku yámni kȟó ób thí.
Wáǧačhaŋ čhúŋȟloke mahél wahóȟpi-othípi hé Pahá Zizípela Wakpá mayá iyúkšaŋ étu.
Hó yuŋkȟáŋ waná sáŋpȟa ičháȟ áye, na iyéčhiŋkala wóyute iíč’igni kta héčha. Pahá Zizípela
Owáyawa othí kiŋ él, na okȟólakičhiye-owóžu waŋ él, líla ikȟáŋyela tȟokȟáŋl kithí.
Táku úŋ tȟokȟáŋl éthi kiŋ hé thítakuye kiŋ okáȟniǧapi šni ičhíŋ wičhítegleǧa kiŋ tuktél
wičhítegleǧa thípi kiŋ él kȟaŋyéla na ptáyela thípi čhíŋpi kiŋ hé úŋ, na owáyawa thípi él héčha
kiŋ túŋweni él thí šni hé úŋ.

Hó éyaš iyáyiŋ kta iyówiŋkhiyapi. Na tȟokáheya inúŋpa-čhaŋ él íčhimani glí.
Na haŋkéya itópa-čhaŋ él glí. Na haŋkéya išákpe-čhaŋ él glí. Na haŋkéya išágloǧaŋ-čhaŋ él glí.
Óhaŋketa líla tȟéhaŋ héktakiya glí šni.

Húŋku kiŋ hé na tȟaŋkšítku iyúha na hakátaku iyúha na tȟuŋwíču kiŋ oyás’iŋ kȟó thewíčhaȟila.
Thewíčhaȟila šni na úŋyaŋ iwíčhayaya héčha šni.

Haŋkéya héktakiya glí šni na íčhimani hí šni hená héčha úŋ héčhuŋ šni.
Táku úŋ héčhuŋ kiŋ hé, Pahá Zizípela Owáyawa kiŋ él owóžu waŋ él Lakȟóta wówaši ečhúŋpi
hená íwaštewičhálake. Lakȟóta kiŋ lená waštéwičhalake, sáŋpȟa wašté na líla íwaštewičhálake.
Thítakuye wičhítegleǧa k’uŋ wičhísaŋm waštéwičhalake.

Óhiŋni Lakȟóta kiŋ awáŋwičhayaŋg úŋ. Wáǧačhaŋ waŋ etáŋhaŋ, alétka waŋ etáŋhaŋ oínaȟme
hetáŋhaŋ waákhilya yaŋké. Hó héčhe wákhil waátuŋwaŋ-he. Lakȟóta táku ečhúŋpi kiŋ oyás’iŋ
líla wakȟáŋyaŋ ečhúŋpi kéčhiŋ yaŋká-he.

Ečhána ȟčiŋ Lakȟóta kiŋ átaya owíčhakaȟniǧe. Tókhel mánipi kiŋ hé na napé tókčapi kiŋ hé na
wóžupi ičúpi kiŋ hená tókhel yužážapi kiŋ hená awíčhableze.

Waná iyúkčaŋ; “Lená čísčiyela iyéwičhamačheča. Sičhúha kiŋ úŋ mawáni. Wóyute wátiŋ kta
itȟókab blužáža. Sitȟókataŋhaŋ kiŋ wičháša napé s’eléčheča, čikčík’ala éyaš napíŋkpa sabsápa
úŋpi iyéčheča. Lakȟóta kiŋ hená nakúŋ čík’ayela éyaš iyéwičhamačheča ȟče.”

Líla lé él wíyukčaŋ kiŋ sáŋpȟa Lakȟóta eyá owóžu él wakȟáŋyaŋ wówaši ečhúŋpi hená
iyéwičhačheča líla wičála.

Óhiŋni líla iyúkčaŋ-he. “Čík’ayela iyéwičhamačheča. Uŋgnáš tȟáŋkaye ȟčiŋ iyéwičhamačheča
séče.”

Aŋpétu iyóhila kiníl Lakȟóta kiŋ awáŋwičhayaŋka-he, iyéwičhačheča séča hé úŋ. Na haŋhépi
iyóhila kiníl mní ektá aókakiŋ-he, Lakȟóta kiŋ iyéwičhačheča séča waŋyáŋka čhíŋ.
Hó tkȟá tóhaŋni Lakȟóta kiŋ iyéwičhačheča šni. Yuŋkȟáŋ aŋpétu waŋ él, Lakȟóta kiŋ waŋží
ištámaza sabsápa úŋ čhaŋkhé Wičhítegleǧa ophíke-šni, na haŋhépi kta apȟé šni. Wáŋčagna
wakpála kiŋ anátaŋ, waŋíglakiŋ kta hé úŋ.

Líla ektáȟčiŋ aókakiŋ, wakpála mní él, yuŋkȟáŋ ištá ohómni ičázopi sabsápa waŋgláke. Na phuté
ópta sápa čha waŋgláke.

Úŋš’uŋmake čiŋ Lakȟóta ištámaza sápa úŋ hé líla iyéčheča.

Líla iyókiphi ȟče. Na líla wíyuškiŋ. Čhaŋkhé húŋku kiŋ táku uŋspékhiye k’uŋ hená iyúha
akíktuŋže. Wičhítegleǧa tókhel tȟóȟ’aŋpi iyéčheča hená ečhúŋ kta kȟó akíktuŋže.
Čhaŋwáŋkal ináȟma yaŋké uŋ ayúštaŋ. Khútakiya gličú na iglútȟaŋiŋ, na owóžu él Lakȟóta eyá
wówaši ečhúŋpi kiŋ awáŋwičhayaŋg nážiŋ-he.

Lakȟóta kiŋ Wičhítegleǧa waŋyáŋkapi tkȟá tókȟakhiyapi šni. Leyápi, “Wičhítegleǧa kiŋ ayúštaŋ
po. He waštéčaka itéke ló. Wamánuŋ šni úŋ weló.”
Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ hé slolyé šni. Lakȟóta kiŋ táku eyápi kiŋ hená slolyé šni. Lakȟóta
iyápi okáȟniǧe šni čha hé úŋ. Lečhíŋ; Lakȟóta kiŋ hená lečhíŋpi: wičhítegleǧa kiŋ Lakȟóta séča
wičálapi.

Čhaŋkhé hetáŋ óhiŋni táku tóna slolyé phičá kiŋ hená iyúha uŋspéič’íčhiyiŋ kte ȟčiŋ. Čhaŋkhé
wanáš Lakȟóta iyápi uŋspéič’íčhiya-he!

Na katíŋyeya iyáye – thípi iyóhila thiíyaza yé. Lakȟóta kiŋ owóžu etáŋhaŋ glípi na thiyáta glí úŋpi
hená awíčhableziŋ kta waŋwíčhayaŋg í-he. Táku ečhúŋpi kiŋ oyás’iŋ hená ečhúŋ okíhi wičáič’ila.
Líla iwálitake.

Toháŋl Lakȟóta kiŋ okhíiŋyaŋke yuhápi čháŋna Wičhítegleǧa ektá ópȟa, iyé tȟa-ókašpe él úŋpi
hená ób ópȟa. Toháŋl Lakȟóta kiŋ wačhípi čháŋna Omáha Owáčhi kiŋ él thiíyokaȟmi él yaŋká-
he, na čháŋčheǧa apȟápi kiŋ ogná sikápsaŋpsaŋ yaŋká-he.

Tukté eháŋ wíȟpeyapi tȟáŋka waŋ ektá í. Yuŋkȟáŋ Lakȟóta oíč’ihika waŋ waná wíȟpeya-he, na
mázazi-čheškíkȟaŋ waŋ Wičhítegleǧa k’ú. Čhaŋkhé wičhítegleǧa ičháǧe k’uŋ hé kȟó akíktuŋže.
Tkȟá tȟéhaŋ šni ečhél ihíŋhaŋna él, húŋku na tȟuŋwíču na hakátaku na tȟaŋksítku kiŋ aíčhimani
hípi.

Líla iwíčhayuškiŋ, tkȟá átaya iyúha ité tókča k’uŋ hé iyúha iyéčhečapi na wičhítegleǧa kiŋ
tókčapi hé iyéčhečapi.

Hó čhaŋkhé Pahá Zizípela Wičhítegleǧa iyókphi šni. Líla čhaŋtéšiče. Léčhel awáčhiŋ hiŋglé:
“Léčheča kte šni tkȟá. Wičhítegleǧa kiŋ lená iyéwičhamačheča šni! Tuwá líla iyéwičhamačheča
kiŋ hé Lakȟóta eyá thiúŋmawičháwaye kiŋ hená épi!”

Pahá Zizípela Wičhítegleǧa tȟóuŋ kiŋ etáŋhaŋ iglútȟokeča kte ȟčiŋ. Wakpála ektá wóyute yútiŋ
kte uŋ hená glužáža-he. Sitȟókataŋhaŋ kiŋ úŋ oyúspiŋ na ogná wóte. Sihéktataŋhaŋ kiŋ úŋ
woslá máni-he.

Tkȟá hé wíyokihi šni; iglútȟokeča k’uŋ hé kȟó. Owáŋyaŋke na oȟ’áŋ kiŋ kȟó thítakuyepi tókčapi.
Tȟóȟ’aŋpi na owáŋyaŋke kiŋ wičhítegleǧa héčhapi.

Yuŋkȟáŋ haŋhépi waŋ él, Lakȟóta owóžu ektá ománi í ičhúŋhaŋ wíyukčaŋpi waŋ él hí. Lakȟóta
iyéčhelya wíȟpeyapi wóečhuŋ hé ogná ečhúŋ kta awáčhiŋ. Héčhuŋ kiŋháŋ, uŋgnáš Lakȟóta
s’eléčheča kte.

Tȟokáheye ȟčiŋ wičhítegleǧa íčhimani hípi kiŋ wíȟpeyapi wóečhuŋ kiŋ tókȟakhiyapi ȟče šni.
Tóhaŋni héčha waŋžíni él ípi šni. Iyókiphipi kte séče k’éyaš hé slolyápi šni.
Hó tkȟá Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ taku wičhóiye eyápi kiŋ hená naȟ’úŋ čhíŋ šni. Wíȟpeyapi
owé tóna kiŋ iyúha hená slolyá kéye.

“Wíȟpeyapi kiŋ lená,” eyé kiŋ, “tuwá yuónihaŋpi kta úŋ ečhúŋpi. Wíȟpeyapi kiŋ lé akhéš,” eyé
kiŋ…uŋgnáš iyé yuónihaŋpi okíhipi kéye, ičhíŋ wičhítegleǧa uŋmápi kiŋ iyéwičhačheča šni hé úŋ.
Čhaŋkhé waná wóšiče hiyágleič’iye. Wíȟpeyiŋ kta tákuni iyéye šni. Aŋpétu iyóhila škíŋčiye –
Lakȟóta kiŋ awáŋwičhayaŋkiŋ na haŋhépi iyóhila wakpála mní ektá waŋíglag í-he. Čhaŋkhé
okȟáŋšniyaŋ úŋ na ečhél tákuniȟčiŋ-yuhá-šni-íč’iye. Tȟaŋčháŋ kitȟúŋ kiŋ héčheglala yuhá!

Táku wičhák’u kta yuhá šni tkȟá takúŋl wičhák’u kta waŋ héčha!
Čhaŋkhé ókšaŋkšaŋ wákhita-he.

Yuŋkȟáŋ makhípapte waŋ na maȟ’íčamna waŋ na wíyuhiŋte waŋ héčhel iyéye. Nakúŋ
čhaŋwóphiye waŋ na čhaŋpágmiyaŋyaŋpi waŋ na napíŋkpa ȟ’eȟ’é waŋ héčhel iyéye. Hó tkȟá
wičhítegleǧa thiwáhe kiŋ hé henáke táku iwášte okíhi he?

Tókhel ečhúŋ kte kiŋ slolyé šni. Óhaŋketa Lakȟóta tȟa-ówožupi kiŋ él wagmúšpaŋšni ožúpi waŋ
háŋ čha hé awíyukčaŋ.

Líla taŋyáŋ kte. Na líla wašté kte. Hená é ȟča otúȟ’aŋpi waštéke.
Hó čhaŋkhé wagmúšpaŋšni owóžu él tȟathíwahe kiŋ wičhákičho. Na él wóoglake waŋ káǧiŋ na
olówaŋ waŋ ahíyayiŋ na wagmúšpaŋšni kiŋ átaya iyúha otúȟ’aŋ.

Wičhítegleǧa thiwáhe kiŋ wóoglake káǧe kiŋ hé waštélakapi. Olówaŋ ahíyaye kiŋ waštélakapi.
Wagmúšpaŋšni kiŋ waštélakapi. Na táku otúȟ’aŋ kiŋ kȟó átaya iyúha waštélakapi.

Haŋhépi kiŋ átaya wičháwote; toháŋyaŋ oȟ’áŋkȟopi kiŋ heháŋyaŋ wótapi. Waná wagmúšpaŋšni
kiŋ henála čhaŋkhé waná há waŋ eháke yaskúpi. Tȟaŋkšítku kiŋ iyúha na hakátaku na tȟuŋwíču
na húŋku kiŋ kȟó wóoglake káǧapi. Iyúha íyakhilečhel wóoglake káǧapi.

Leyápi: wičhítegleǧa waŋžíni tóhaŋni otúȟ’aŋ šni. Čhaŋkhé óhaŋketa léčhel wičálaič’iyapi:
Wičhítegleǧa kiŋ lé wičhítegleǧa héčha šni. Lakȟóta héčha s’eléčheča, owáhehaŋyela slolyápi.

Nakúŋ táku itȟóktȟokeča eyápi. Leyápi: ičhíŋ wičhítegleǧa kiŋ lé wičhítegleǧa šni kiŋ hé úŋ,
nakúŋ Lakȟóta héčha k’éyaš iyúha iyókphipi kéyapi!

Leyápi: tȟa-wágmušpaŋšni yútapi kiŋ hé úŋ iyókiphiya yuónihaŋpi kéyapi. Wagmúšpaŋšni k’uŋ
líla oyúl wašté, na waná “Hókahe” eyápi na khiglápi.

Waná akhíyagle. Húŋku kiŋ na tȟuŋwíčupi kiŋ na tȟaŋkšítkupi kiŋ kȟó iyúha akhíyagle.
Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ líla iyókiphi ȟče. Líla wíyuškiŋ. Líla iníhaŋ. Wóyuonihaŋ ožúla.
Líla wóyuonihaŋ ožúla.

Wóyuonihaŋ ožúla k’uŋ aŋpétu waŋžíla kiphí.
Yuŋkȟáŋ Lakȟóta kiŋ wagmúšpaŋšni ožúpi él hípi. K’éyaš wagmúšpaŋšni k’uŋ oyás’iŋ tókȟaȟ’aŋ!
Iyúha tȟebyápi na wičhítegleǧa owé-he. Čhaŋkhé líla iyúš’iŋyayapi. Líla čhaŋzékapi, na líla
iyókiphipi šni.

Yuŋkȟáŋ ištámaza sápa úŋ k’uŋ hé heyé, “Waŋyáŋka po! Wičhítegleǧape ló! Owóžu
uŋkítȟawapi kiŋ él wičhítegleǧa oyé úŋpi čha waŋbláke ló!”

Akhé waŋží heyé, “Háŋ! Wičhítegleǧape ló! Hokšíla tȟáŋka waŋ yakíwašte-haŋpi k’uŋ hé é čha
wičhítegleǧa uŋmápi iyúha wičhákičho na wagmúšpaŋšni k’uŋ oyás’iŋ tȟeb’úŋkhiyape ló!”
Lakȟóta kiŋ waŋží Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ čheškíkȟaŋ zí wiyákpa waŋ otúkiȟ’aŋ k’uŋ hé
heyé, “Líla šičáya ečhámuŋ weló! Wičhítegleǧa kiŋ iyúha ákhilečhečapi kiŋ hé taŋyáŋ slolwáya
iyéčheča tkȟá yeló!”

Na waná hetáŋhaŋ tȟahénakiya Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ čhaŋáletka akhíšoka waŋ akáŋ
ȟpáya-he, líla wagmúšpaŋšni íphit’a čha, na wóyuonihaŋ íožula ȟpáya-he. Hó tkȟá Lakȟóta iyápi
okáȟniǧe kiŋ heháŋl Lakȟóta kiŋ táku eyápi naȟ’úŋ kiŋ hená líla wóišteče ožúla.
Líla ištéča úŋ čháŋ etáŋhaŋ pȟakhútakiya hiyúič’iyiŋ na thítakuye anáwičhakitaŋ. Húŋku kiŋ oyé
khiglé kiŋ ogná oyé óštaŋ máni khiglé.

Waná húŋku thí kiŋ él khihúŋni él heyé, “Iná, líla áuŋkhilečheča kiŋ hé ayábleze so?” Húŋku kiŋ
tȟéhaŋ iyúkčaŋ yaŋká-hiŋ na leyé, “Háŋ, awábleza wičáwala ye.”
Pahá Zizípela Wičhítegleǧa kiŋ hé ičháŋtewašte. Thiyáta akhé glí úŋpi kiŋ hé líla wašté. Na akhé
kiwíčhitegleǧapi na wičhítegleǧa ób oúŋyaŋpi kȟó líla wašté.

Lé waná henála. Oíhaŋke. Pahá Zizípela Wičhítegleǧa ohúŋkakaŋ kiŋ oíhaŋke.