Lenáke wičhóoyake. Wóimaǧaǧa úŋ oyákapi. Thítȟuŋwaŋ Lakȟóta kiŋ léčhel čhažéyatapi: “Ohúŋkakaŋ.”
Lená wówičakȟe šni. Tóhaŋni wówičakȟe šni. Na tóhaŋni wówičakȟe kte šni. Hó tkȟá hená otȟókahe wóohuŋkakaŋpi héčha hé úŋ.
Ohúŋkakaŋ tȟokáhe kiŋ hé Wazí Aháŋhaŋ Pȟahíŋ waŋ owákpamni él thí. Waŋláke séča ilúkčaŋ he? Séče!
Ohúŋkakaŋ inúŋpa kiŋ hé wičhítegleǧa hé é čha wagmúšpaŋšni ožúpi mahél úŋ. Waŋláke séča ilúkčaŋ he? Séče!
Ohúŋkakaŋ iyámni kiŋ hé itȟúŋkala ománi s’a blokétu ópta wawáŋyaŋg ománi, okhíiŋyaŋke ečhékčhe úŋ. Waŋláke séča ilúkčaŋ he? Waŋbláke s’eléčheča.
Ohúŋkakaŋ itópa kiŋ hé kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela Waȟpétȟuŋ etáŋhaŋ kiŋ hé, Hollywood ektá iyáya tkȟá.
Lé ohúŋkakaŋ itópa – Uŋžíŋčala Waȟpétȟuŋ Etáŋhaŋ Kiŋ Hé.
Wapȟáha thiwáhe kiŋ Waȟpétȟuŋ Oyáŋke él thípi. Čháŋthipi waŋ čík’ala othípi na wakhéya thípi waŋ tȟáŋka kȟó othípi. Tȟatȟókala waŋ, na pahá waŋ, na čháŋ waŋ, na šúŋka waŋ, héčhel wičháyuhapi. Makȟáthipi waŋ líla wašté yuhápi na owáŋka kiŋ ókšaŋ ačhúŋkaška hé, hé kȟokȟóyaȟ’aŋla othí thiókšaŋ kiŋ él uŋphíča kiŋ héčha.
Wapȟáha thiwáhe kiŋ wičháša waštépi kiŋ héčhapi. Táku ečhúŋpi kta iyéčheča kiŋ hená ečhúŋpi ečhéča, na táku iwáštepi kte kiŋ hená ečéla opȟétȟuŋpi ečhéča.
Aŋpétu waŋ él, Wapȟáha thiwáhe húŋkupi kiŋ Wapȟáha thiwáhe atkúkupi kiŋ léčhel ekíye, “Kȟokȟóyaȟ’aŋla kiŋ íŋš tókȟa he? Héčha etáŋ wičhúŋyuhapi wačhíŋ ye. Héčha etáŋ wičhábluha kta iyéčheča ye. Húŋȟ wičhúŋyuhapi kta iyéčheča ye.”
Líla oȟ’áŋkȟoye ȟčiŋ, Wapȟáha atkúkupi kiŋ ayúpte, “Wíŋyaŋ, hé áta héčhetu weló. Čha kȟokȟóyaȟ’aŋla etáŋ iwíčuŋčupi kte ló.”
Ihíŋhaŋna él, Wapȟáha thiwáhe kiŋ škíŋčiyapi.
Wapȟáha atkúkupi kiŋ iyé tȟa míla waŋ kȟokȟóyaȟ’aŋla-akígna waŋ iyópȟeye. Wapȟáha húŋkupi kiŋ pšitȟó eyá wítka tónakel ikpákpipi kta iyéčheča čha iyópȟeye. Bennie Wapȟáha wahóȟpi waŋ káǧe. Tȟaspáŋ ophíye há waŋ úŋ káǧe.
Na Bessie Wapȟáha íŋš čhéya-he, watȟókhiyopȟéyiŋ kta tákuni yuhá šni čhaŋkhé. Yuŋkȟáŋ owáyawa etáŋhaŋ wayáwawičhákhiye kiŋ táku waŋ anákiȟma uŋší.
Hó yuŋkȟáŋ Wapȟáha thiwáhe kiŋ wahóȟpi kiŋ makȟáthipi mahél églepi. Wítka k’uŋ hená wahóȟpi mahél ognákapi. Na kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela kiŋ wítka kiŋ akáŋl éuŋpapi.
Na hetáŋhaŋ waktá úŋpi. Waktápi na waktá úŋ-haŋpi.
Húŋkupi kiŋ líla iwátokhiya ȟče. Leyá-he s’a: “Akígna-ȟpáye kiŋ wítka etáŋ tákuni ikpákpipi šni kiŋháŋ, hé tókȟa kta he?”
Hiŋgnáku kiŋ íŋš wíyawa-he na akhéšnašna leyá-he, “Wítka akéyamni kiŋ hé etáŋhaŋ uŋžíŋčala kiŋ tóna ikpákpipi kta hwo?”
Hó na Bennie íŋš líla igláonihaŋ ománi-he. Na wičháša iyóhila leyá owíčhakiyaka-he; “Wapȟáha thiwáhe kiŋ lé uŋkíyepi čha išníkal éš ečháŋna kȟokȟóyaȟ’aŋla wičhúŋyuhapi kte ló.”
Bessie hená él tákuni ečhúŋ šni, tkȟá wánakiȟme šípi uŋ hé gluhá úŋ-he.
Hó na akígna-éuŋpapi k’uŋ hé íŋš tókhel ȟ’áŋ šni, tkȟá ée wítka kiŋ paóčhos ȟpáya-he.
Hená iyúha iwákta úŋ-haŋpi, iyé tókhel čhíŋpi kiŋ otȟábya. Waktápi na waktá úŋ-haŋpi.
Yuŋkȟáŋ waná aŋpétu waŋ él, uŋžíŋčala kiŋ wahóȟpi mahél šlóšlo-haŋpi čha naȟ’úŋpi. Čhaŋkhé Wapȟáha thiwáhe kiŋ ektá aókakiŋpi.
Yuŋkȟáŋ uŋžíŋčala kiŋ akénuŋpapi čha waŋwíčhayaŋkápi na wítka kiŋ etáŋhaŋ waŋží šíče. Uŋžíŋčala kiŋ etáŋhaŋ šákpe sabsápapila na šákpe skaskápila. Wapȟáha atkúku kiŋ wítka šíče kiŋ tokhíyotȟaŋ kaȟ’ól iyéye.
Bessie Wapȟáha owáyawa etáŋhaŋ waná glí. Wayáwawičhákhiye kiŋ wánakiȟme uŋsí kiŋ hé waná yuhá glí. Yuŋkȟáŋ kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋžíŋčala kiŋ héčha. Uŋžíŋčala kiŋ hé húŋku čhóla iyéčhiŋkala-oíkpakpipi kiŋ hetáŋhaŋ hiyú.
Čhaŋkhé Wapȟáha thiwáhe kiŋ iyúha ikíčhiyuŋǧa-háŋpi; “Hé tákula he? Tókhiyataŋhaŋ híla he? Tuktétaŋhaŋ hé iyáčula he?”
Čhaŋkhé Bessie Wapȟáha owíčhakiyake: Kȟokȟóyaȟ’aŋla iyéčhiŋkala-oíkpakpipi waŋ owáyawa él háŋ čha wítka ognákapi čháŋna iyéčhiŋkala oíkpakpipila. Kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela čhóla ikpákpipila škhé. “Tuwáš hé wičála čhíŋ ka? Uŋžíŋčala-oíkpakpipi waŋ! Uŋkípazopi yetȟó!” eyá-haŋpi.
Iyéčhiŋkala-ikpákpi-uŋžíŋčala kiŋ lé sápe šni; húŋku yukȟé eyá sabsápapila kiŋ iyéwičhačhéča šni. Uŋžíŋčala kiŋ lé ská šni; húŋku yukȟé eyá skaskápi kiŋ iyéwičhačhéča šni. Uŋžíŋčala kiŋ lé sápiŋ naíŋš ská šni.
Tkȟá uŋžíŋčala kiŋ lé líla híŋzi!
Tókhetu ka héči na tákuwe héčheča kiŋ tuwéni slolyé šni. Uŋžíŋčala-húŋku-čhóla kiŋ lé ečhákel híŋzi ikpákpi, čha hé ogná héčhetu. Asáŋpi wígli zí kiŋ hé iyéčhel híŋzi na waȟčázi kiŋ hé iyéčhel híŋzi.
Čhaŋkhé hé úŋ Híŋzi Wíŋ eyá čhaštȟúŋpi.
Wapȟáha thiwáhe atkúkupi kiŋ é na húŋkupi kiŋ, na Bennie Wapȟáha é na Bessie Wapȟáha uŋžíŋčala híŋzila kiŋ lé óhiŋni kignápi ičhíŋ uŋžíŋčala uŋmápi kiŋ húŋȟ skaskápila na sabsápapila kiŋ etáŋhaŋ išnála wičhítȟokeča na agná wíŋyela čhaŋkhé héčhuŋ-haŋpi.
Thimá ú iyówiŋkhiyapilá. Oyúŋke akáŋl iyáhiŋ kta kȟó iyówiŋkhiyapilá. Čhaŋákaŋyaŋkápi akáŋl ištíŋma iyówiŋkhiyapilá.
Čhaŋkhé uŋžíŋčala kiŋ lé taŋyáŋ kéčhiŋ, na líla iyókiphi. Hó tkȟá lé uŋžíŋčala híŋzila kiŋ iwášte šni ičhíŋ haŋkéya líla waȟ’áŋič’ila, owé tȟókečala kiŋ hé úŋ héčheča. Owé tȟókeča kiŋ hé úŋ, uŋmápi kiŋ wičhísaŋm wašté kéčhiŋ.
Wáŋčag uŋžíŋčala híŋzi kiŋ lé uŋžíŋčala uŋmápi kiŋ hená iyéwičhačhéča kta čhíŋ šni čha iglúatȟaŋiŋ.
Uŋžíŋčala uŋmápi táku ečhúŋpi kiŋ hená iyéčhel ečhúŋ kta čhíŋ šni, ičhíŋ hená kȟokȟóyaȟ’aŋla čhiŋčála héčhapi hé úŋ.
Sí nakšáŋkšaŋkiya mánipi kiŋ ogná máni čhíŋ šni. Makȟá yuk’óȟk’oȟ wókilepi kiŋ hená ečhúŋ čhíŋ šni. Waglúla na wablúška wičháyuta čhíŋ šni.
Wapȟáha thiwáhe ȟtawótapi etáŋhaŋ oyáptapi kiŋ hená kȟó yúta čhíŋ šni.
Toháŋl uŋžíŋčala uŋmápi kiŋ – owótȟaŋla-ičháȟwičháyapi kiŋ hená – tókhel tȟa wóečhuŋpi kiŋ okíyag wačhíŋpi khéš, natála kiŋ žiyéla waŋkáka yekíya-hiŋ na siŋtúpi zizí kiŋ úŋ awíčhayučháŋčhaŋ. Na lewíčhakiye, “Omáyakaȟníǧapi oyákihipi šni ye; owé matȟókeča kiŋ hé úŋ. Iyéčhiŋkala-ikpákpipi-uŋžíŋčala hemáčha čha hé úŋ híŋ kiŋ líla mazízi ye!”
Gnugnúška owíčhale kta čhíŋ šni. Húŋkupi kiŋ ȟupáhu mahél ištíŋmiŋ kta čhíŋ šni. Toháŋtaŋ hél hiúŋ kiŋ čháŋthipi thimá oúŋye, wičháša ób.
Hó wičháša kiŋháŋ oyás’iŋ owótȟaŋla úŋpi k’éyaš uŋžíŋčala iyóhila wóslolye waŋ yuhápi kiŋ hé: tuwá eháš líla tȟéhaŋ wičháša ób oúŋye eháŋtaŋš, líla ečhána ȟčiŋ – nakúŋ uŋžíŋčala wašté héčha k’éyaš – haŋkéya wičháša tȟa wóečhuŋpi kiŋ líla óta otȟáb iyéčhel ečhúŋ awáčhiŋ iyáyiŋ kte.
Hó héčheȟčiŋ uŋžíŋčala híŋzi kiŋ lé akhípȟaič’íye. Hó héčheȟčiŋ Híŋzi Wíŋ akhípȟaič’íye.
Hó čhaŋkhé hé úŋ wayáwa uŋspéič’íčhiye!
Uŋžíŋčala uŋmápi kiŋ lé onáȟ’uŋpi tkȟá líla čhet’úŋglapi! Na enána wókičhiyaka-háŋpi.
Na leyápi, “Iyéčhiŋkala-ikpákpipi-uŋžíŋčala héčha škȟá, ečéš, eháš líla aókaǧa he?! Uŋžíŋčala híŋzi héčha škȟá, ečéš, eháš líla aókaǧa he?! Na hé úŋ oȟ’áŋ tȟogyé ophíič’iyiŋ kta iyéčheča he?! Na hé úŋ wayáwa uŋspéič’íčhiyiŋ kta iyéčheča he?!”
Heyá-haŋpi čhaŋkhé uŋžíŋčala híŋzi kiŋ nakíȟ’uŋ, k’éyaš ítokȟa šni úŋ-he.
Iníhaŋšni héčhel úŋ-he, táku óta yawá kte kiŋ hená olé-he, na wablúška-olé makȟá yuk’óȟk’oȟ ománi-he šni.
Uŋžíŋčala uŋmápi kiŋ héčhena aíya-haŋpi. Na leyá ikíčhiyuŋǧa-háŋpi; “Tuwáš táku héčheča onáȟ’uŋ ka; uŋžíŋčala waŋ wayáwa uŋspéič’íčhiye kiŋ lé? Tókheškhe čha uŋžíŋčala waŋ wówapi yawá kta kéya tkȟá? Uŋžíŋčala kiŋ wówapi kiŋ hená wóilagyiŋ kte lakȟa? Tókheškhe kȟokȟóyaȟ’aŋla othí thiyókšaŋ kiŋ lél takúŋl šíča wóakhipȟa kte séče?” eyá-haŋpi.
Uŋžíŋčala híŋzi hená él éwačhiŋ šni. Iníhaŋšni héčhel úŋ-he. Táku waŋyáŋke kiŋ iyúha yawá-hiŋ na Wapȟáha thiwáhe ȟtawótapi wóyaptapi kiŋ etáŋhaŋ wóta-haŋ čhaŋkhé líla čhéb áye.
Hó héčheš aŋpétu kiŋ iyópta ú, na kaétulake él, uŋžíŋčala kiŋ iyúha ičháǧapi. Húŋȟ blokápila na líla watȟáŋkaič’ilápi. Tȟáŋkaič’ila ománi-haŋpi. Ȟupáhu glaskáskapa-haŋpi, na tȟahú načhéȟkiya-haŋpi, na hotȟúŋpi kte ȟčiŋ.
Makhíčima kiŋ húŋȟ wíŋyepila. Líla čhoyá ówaŋyaŋg waštépila. Makȟáblu úŋ iglátata-haŋpi, héčhel wíyaka kiŋ skayá háŋpi kta hé úŋ.
Uŋžíŋčala híŋzi kiŋ hé wíŋyela čhaŋkhé hóyeya-he; “Waŋmáyaŋka pi! Waŋmáyaŋka pi! Oíkpakpipi-etáŋhaŋ-wíŋyela kiŋ hemáčha ye, čha líla híŋmazi ye, na owé matȟókča ye!”
Waná ómakȟa kiŋ iyókhise iyópta wahéhaŋl, kȟokȟóyaȟ’aŋla huŋkúpi kiŋ léčhel eyé, “Hiyú pi, hiyú pi, tóna wíŋyela heníčhapi kiŋ hená. Waúŋspenič’íčhiyapi kte kiŋ waná iyéhaŋtu we. Kȟokȟóyaȟ’aŋla tȟawóyute kiŋ niglámnapi kte!” eyé.
Čhaŋkhé wíŋyela kiŋ iyúha naȟ’úŋpi na wíŋyela kiŋ iyúha aŋpétu iyóhila wítka waŋží tȟúŋpi kta čha uŋspépi.
Tkȟá Híŋzi Wíŋ wanáȟ’uŋ šni. Híŋzi Wíŋ uŋspéič’íčhiye šni. Hóyeya-he; “Tókheškhe?! Miyé čha wítkawatȟúŋ kta he? Kte šni kepȟé! Iyéš wówapi čha blawá-hiŋ kté,” eyé.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela uŋmápi kiŋ lé naȟ’úŋpi na okȟókpȟeya líla iníhaŋpi. Leyápi, “Wítkayatȟuŋ kte šni na ée wówapi lawá-hiŋ kta he? Hó čha kȟokȟóyaȟ’aŋla tȟawóyute niglámna kte kiŋ lé él tókhel ečhánuŋ kta héči?” ekíyapi.
Hó k’éyaš wóayupte waŋ wíŋyeya yuhá:
Wówapi waŋ ȟupáhu oȟláthetaŋhaŋ ikíkču.
Na uŋmápi kiŋ lewíčhakiye, “Omáyakaȟníǧapi oyákihipi šni ičhíŋ waláwapi oyákihipi šni kiŋ hé úŋ. Tkȟá wówapi kiŋ lé imáhel léčhel eyé: ‘Tuwé ke éyaš oškáte-él-lowáŋ wóphika héčha uŋspéič’íčhiya okíhi čha wóuŋspe záptaŋla oíyopte wašté héčheglala ye! Hó hé é čha ečhámuŋ kte. Oškáte-él-lowáŋ wóphika úŋpi kiŋ hemáčha kte!” eyé.
Hó hetáŋhaŋ, aŋpétu iyóhila kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela uŋmápi kiŋ iyúha wítkatȟúŋ-haŋpi kiŋ ičhúŋhaŋ, Híŋzi Wíŋ táku líla óta wówapi kiŋ imáhel eyé kiŋ ečhúŋ-he, héčhel oškáte-él-lowáŋ wóphika úŋpi kiŋ héčha kta hé úŋ.
Wičháho hukhúčiyela úŋ uŋspéič’íčhiya-he. Na wičháho waŋkátuya úŋ uŋspéič’íčhiya-he. Wičháho-oégnake kiŋ isáŋm waŋkátuya lowáŋ-hiŋ na wičháho-oégnake kiŋ isáŋm khúčiyela lowáŋ-he. Na kȟokȟóyaȟ’aŋla othí thiyókšaŋ átaya ohómni lowáŋ ománi-he.
Líla hótȟaŋkaya lowáŋ ománi-haŋ čhaŋkhé tuwé kiŋ iyúha hó kiŋ naȟ’úŋpi. Wičháša oyás’iŋ Waȟpétȟuŋ Oyáŋke él úŋpi kiŋ iyúha hó naȟ’úŋpi.
Iyé líla wayúphiya lowáŋ-haŋ kéčhiŋ, k’éyaš kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ lowáŋ-he kiŋ lé otúya wanúŋȟkathiya iyúkčaŋpi. Na Wapȟáha thiwáhe kiŋ íŋš wítkatȟuŋ čha hotȟúŋ-haŋ s’eléčheča iyúkčaŋpi.
Héčhel hótȟaŋiŋ-he s’eléčheča čhaŋkhé hečhíŋpi. Toháŋl kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela waŋ líla hotȟúŋtȟuŋ kiŋ hé wítka waŋ tȟúŋ čha hé slolyéničhiya čhíŋ čha hé úŋ héčhuŋ. Čha hé tuwé ke éyaš oyás’iŋ kiníl hé slolyápi. Čhaŋkhé héčha úŋ Wapȟáha thiwáhe kiŋ hé ogná iyúkčaŋpi. Hó éyaš tuwá itȟógye iyúkčaŋ kta iyéčheča? Tuwé ke éyaš héčhel takómni wičála kta iyéčheča.
Hó yuŋkȟáŋ Wapȟáha thiwáhe kiŋ Waȟpétȟuŋ Oyáŋke él wičhášu úŋpi kiŋ iyúha kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela waŋ wítkatȟuŋ-haŋ čha hé owíčhakiyaka-háŋpi.
Hoȟwóžu Oyáŋke hetáŋhaŋ na Oglála Oyáŋke heháŋyaŋ, Íŋyaŋ Woslá Háŋ Oyáŋke hetáŋhaŋ na Sičháŋǧu Oyáŋke heháŋyaŋ, Lakȟóta kiŋ iyúha naȟ’úŋpi. Wapȟáha thiwáhe kiŋ hé iyéčhiŋkala-ikpákpi-kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela waŋ yuhápi čha hé wítkatȟuŋ s’a škhé. Eháš akhé aŋpétu iyóhila mázaškaŋškaŋ oápȟe iyóhila khitȟátȟala wítkatȟuŋ ečhéča škhe.
Líla tȟéhaŋtaŋhaŋ na kȟaŋyéla wičháša ahí-he, kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela wakȟáŋyaŋ úŋ kiŋ waŋyáŋg ahí-he.
Hó éyaš Híŋzi Wíŋ iníhaŋšni lowáŋwaŋ ománi-he. Olówaŋ wówapi kiŋ átaya yasóta-he.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ hewíčhakiye, “Táku ečhíčiya-haŋpi k’uŋ – má lé wáŋ – matȟókeča ye. Hokší wašté waúŋ čha wítkawatȟúŋ-hiŋ kta iyéčheča šni ye! Na hé úŋ ečháni wičhíte-onáškaŋškaŋye él ówapȟa kta načhéče. Kiŋháŋ, wičháša oyás’iŋ ‘kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela ȟópeča waŋ hó kiŋ kȟó líla wašté’ kiŋ hé ektá waŋyáŋg áyiŋ kte!” eyé.
Wapȟáha thiwáhe kiŋ leyápi, “Táku ičhéwiŋškaš! Kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela waŋ wóitȟuŋpȟeke! Wakȟáŋyaŋkel wítkatȟuŋ s’a kiŋ héčha ye!” eyápi. Kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ tákuni eyápi šni, táku eyápi kta waníča čhaŋkhé. Tkȟá líla tȟáŋkaya wíyukčaŋ-haŋpi. Lílaȟčiŋ wíhahaya úŋpi šni na ée gnugnúška na wablúška kiŋ iyúha wal’íyopȟewičháyapi na theȟíya kakíšwičháyapi.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ hé ítokȟa šni. Wablúška na gnugnúška kiŋ hená tákunišni-wičhákhiye. Na ée óškáte-él-lowáŋ wóphikapi kiŋ héčha kta ognáyaŋ yé. Uŋgnáš wičhíte-naškáŋškaŋyáŋpi él ópȟa kte séče! Kiŋháŋ tókheȟčiŋ híŋzi na owé tȟókča héči hená wičháša oyás’iŋ waŋyáŋkapi kte.
Na leyá yaónihaŋpi kte; “Iyéčhiŋkala-ikpákpi lowáŋ wóphike kiŋ lé waŋyáŋka po! Hé wóuŋspe iyóptapi záptaŋ kiŋ iyúha etáŋhaŋ uŋspé yeló!” eyápi kte. Hó čhaŋkhé héčhena lowáŋpi wówayuphike wičhóȟ’aŋ kiŋ ečhúŋ-he. Na wítkatȟúŋ-hotȟúŋpi wówayuphike wičhóȟ’aŋ kiŋ ečhúŋ-he.
Yuŋkȟáŋ áwičakȟeya iyéčhetu. Aŋpétu waŋ él, wičhítenaškáŋškaŋ wičháša eyá kȟokȟóyaȟ’aŋla waŋ wítkatȟuŋ s’a kiŋ waŋyáŋg hípi. Na itówa ičúpi.
Máni hiyáye kiŋ hé, na atáŋs’ela nážiŋ kiŋ kȟó itówapi. Wítkatȟuŋ-hotȟúŋ kiŋ kȟó itówapi.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla othí tȟiyókšaŋ, na wíŋyela uŋmápi kiŋ kȟó itówičhawápi.
Wapȟáha thiwáhe kiŋ épi na kȟokȟóyaȟ’aŋla tȟawóyute eyá úŋ wítkatȟúŋ-haŋpi kiŋ hená kȟó itówičhawápi.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ siŋtúpsaŋpsaŋ-hiŋ na ákablablaǧa-he, na kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ ištákpewičhákhiya-he. Na leyá lowáŋ-he; “Eyá héš, omáyakaȟníǧapi šni ye. Iyéčhiŋkala-ikpákpi lowáŋ s’a kiŋ hemáčha ye, naháŋ owé matȟokeča ye,” eyá lowáŋ-he.
Óhaŋketa wičhítenaškáŋškaŋ wičháša kiŋ waŋží uŋmá kičhíča kiŋ hekíye, “Atáŋs’ela nážiŋpi itówa iwíčhuŋču-he ló, na škaŋškáŋpi kiŋ kȟó iwíčhuŋču-he ló. Hó čha heháŋl íyokhiheya táku itóuŋwa kta ilúkčaŋ hwo?” eyé. Čhaŋkhé heyé, “Oháŋ, slolwáye ló! Kȟokȟóyaȟ’aŋla kiŋ wakȟáŋyaŋkel wítka eyá tȟúŋ kiŋ hená itówa uŋkíču šni yeló. Hó čha íyokhiheya héčhuŋk’uŋ kte ló!” eyé.
Wičhíte-owá wičháša kiŋ Wapȟáha thiwáhe kiŋ hewíčhakiye, “Kȟokȟóyaȟ’aŋla kiŋ lé wítka tȟúŋ kiŋ tutená é hwo? Wapȟóštaŋ ožúla tȟaŋkál aú po, héčhel itówapi waŋží tȟókča uŋkíčupi kte ló,” eye.
Čhaŋkhé Wapȟáha thiwáhe kiŋ iyóhila akíčhiyutápi. Wítka óta yuhápi iyéčheča k’uŋ tuktená é he? Tuktél hiyéya hwo??
Hó čhaŋkhé wičhíte-owá wičháša kiŋ épi na Wapȟáha thiwáhe kiŋ épi na Waȟpétȟuŋ oyáte kiŋ átaya iyúha hoókawiŋȟ oíŋyaŋkapi. Wítka eyá kȟokȟóyaȟ’aŋla kiŋ tȟúŋ kiŋ hená líla olépi.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ oyáte kiŋ táku čhíŋpi na héčhuŋ-haŋpi kiŋ slolyé šni. Tókhinahaŋš onáȟ’uŋ waštéya lowáŋ-he kiŋ hé úŋ wičhíte-owá wičháša kiŋ hená iyatȟab hípi wičála.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ wítkatȟuŋ wóphika okáǧe héčhapi kiŋ hé úŋ slol’íč’iyapi: toháŋl waŋží wítkatȟuŋ-hotȟúŋ čháŋna hé tákuwe kiŋ hé slolyápi.
Čhaŋkhé kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ iyáksapa-haŋpi ičhíŋ átayakel eš iyúha kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela ptáyela úŋpi kiŋ héčhapi. Čhaŋkhé toháŋtaŋ uŋžíŋčala kiŋ heháŋtaŋ oslólya úŋpi.
Hó ešáš kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ wanáȟ’uŋ šni. Lewíčhakiye, “Líla híŋmazi kiŋ lé úŋ na líla hómawašte kiŋ hé úŋ namáyakiwízipi kiŋ hečéla ye! Óhiŋniyaŋ owótȟaŋla ikpákpi-makhíyapi šni čhaŋté mayákiluzape,” eyé.
Heyíŋ na watȟáŋkaič’ilá ȟčiŋ owáwiŋȟ hiyáya-he, wówapi waŋ aótȟag gluhá na nasúla kiŋ íyožula wóiyukčaŋ yuhá.
Héčhenaš oyáte kiŋ líla wóle-haŋpi. Wólepi na akhéšna wóle-haŋpi, wítka k’uŋ hená iyúha olépi. Hó na heháŋl akhé wítka waŋžíla olé-haŋpi.
Toháŋl kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ hotȟúŋ hiŋglá čháŋna, tuwé waŋží íŋyaŋg hináphiŋ na iyátȟab okáwiŋȟ hiyáya-he. Wítka waŋ tȟúŋ s’eléčheča kiŋ hé iyéye wačhíŋ olé ománi-he.
Wičháša óta iyátȟab ománipi kiŋ él, sáŋm íŋš-eyá lowáŋwaŋ, hotȟúŋtȟuŋ ománi-he. Hotȟúŋtȟuŋ, lowáŋwaŋ hiyáye kiŋ iyéčhel íŋš-eyá sáŋm líla wičhóta iyátȟab ománipi.
Hó óhaŋketa oyás’iŋ heyápi, “Kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ ká wítkatȟuŋ-he šni yeló. Otúyačhiŋ wítkatȟuŋ-hotȟuŋ-he ló. Naíč’iȟ’uŋ čhíŋ waŋ ečéla úŋ heyá-he ló!”
Čhaŋkhé oyáte kiŋ átaya akhíyagle. Wičhíte-owá wičháša kiŋ épi kayéš kȟó khiglápi.
Hó čhaŋkhé Wapȟáha thiwáhe kiŋ tȟa-kȟókȟoyaȟ’aŋla waŋ otúyačhiŋ akígna-hotȟúŋ-he kiŋ hé úŋ etáŋhaŋ líla ištéčapi. Na leyápi, “Lé Híŋzi Wíŋ tókhetuke č’éyaš šeháŋ táku čha úŋ hé wašté hwo? Kȟokȟóyaȟ’aŋla tȟawóyute iglámna šni úŋ weló!” eyápi.
Hó na óhaŋketa léčhel gluštáŋpi: Aŋpétu Wakȟáŋ wíčhokaŋhiyáye-wótapi kiŋ él yútapi kta gluštáŋpi.
Čhaŋkhé Wapȟáha thiwáhe húŋkupi kiŋ wáŋčag asáŋpi-oskúya, wagmíza, na táku itȟókeča óta úŋ ičhébyiŋ kta čha wók’u-he.
Kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ leyápi, “Waná táku slolyíŋ kta iyéčheča kiŋ hé oyéčiyakápi kta waná iyéhaŋtu we,” eyápi.
Čhaŋkhé okíčiyakápi; “Eháŋk’uŋ, líla wičáyakȟe! Uŋkíyepi etáŋhaŋ nitȟókeča kéhe kiŋ hé…Hó čha héčhena héčhel yaúŋ-hiŋ kte. Sáŋm eš líla nitȟókča kte! Úŋwohaŋpi-čhéǧa ektá mahél níŋ kte, ičhíŋ wítkayatȟuŋ-hiŋ kta iyéčheča škȟá ečhánuŋ šni kiŋ hé úŋ!” ekíyapi.
Čhaŋkhé kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi k’uŋ éič’iktúŋžiŋ na lowáŋ šni, líla iyúš’iŋyaya kiŋ hé úŋ. Tókheglala waéya okíhi kiŋ hé, “Tókȟa he?” eyá-he. Čhaŋkhé kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ akhé okíčiyakápi. Líla iš’óš’oya okíčiyaka-háŋpi.
Hó kítaŋȟčiŋ kȟokȟóyaȟ’aŋla híŋzi kiŋ uŋmápi waékiyapi kiŋ hená anáwičhaǧóptaŋ. Kítaŋȟčiŋ táku kȟápi kiŋ wičáwala.
Hó hél nakúŋ táku tókhel waéčhuŋ. Okȟáŋyaŋ úŋ éyaš átaya otúyačhiŋ-yutákunišni tuktétu ke éyaš okáwiŋȟ oíŋyaŋg úŋ-he, wówapi čha iyéye wačhíŋ olé ománi-he: “Tókhel Wóuŋspe Iyóptapi Záptaŋ él Imáhel, Tókhel Ečhúŋpi kiŋ Wítkatȟuŋpi Okíhipi” čha hé etáŋhaŋ wóiyaksápe ičú kta čha hé úŋ líla olé oíŋyaŋke.
Hó na kȟokȟóyaȟ’aŋla uŋmápi kiŋ hewíčhakiye, “Wówapi kiŋ hé iyéwayiŋ kta čha slolwáye. Tkȟá nakúŋ iyéwaye šni éyaš líla okáwiŋȟ oíŋyaŋg waúŋ kiŋ hé úŋ namíč’itȟamahéča kte. Hó, kiŋháŋ tuwáš kȟokȟóyaȟ’aŋla tȟamáheča waŋží Aŋpétu Wakȟáŋ wíčhokaŋhiyáye-wičháwote kiŋ él yútapi čhíŋpi ka?!” eyé.
Lé waná henála. Waná oíhaŋke. Ohúŋkakaŋ kȟokȟóyaȟ’aŋla wíŋyela waŋ Waȟpétȟuŋ etáŋhaŋ kiŋ hé oíhaŋke.